Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Kısıtlanmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Kısıtlanmasından Muaf Tutulan Uygulamalara İlişkin Genelge yayımlanmıştır.
Ülkemizde atık elektrikli ve elektronik eşyaların çevreye duyarlı geri kazanımının ve bertarafının sağlanması da dâhil olmak üzere insan sağlığının ve çevrenin korunmasına katkıda bulunmak amacıyla elektrikli ve elektronik eşyalarda tehlikeli maddelerin kullanımının kısıtlanmasına ilişkin usul ve esaslar 26/12/2022 tarih ve 32055 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Kısıtlanmasına İlişkin Yönetmelik ile belirlenmiştir.
2011/65/AB sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifinin EK-3 ve EK-4’ünde yer alan kısıtlamadan muaf tutulan uygulamalara yönelik yapılan değişiklikler sebebiyle Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Kısıtlanmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik Bakanlığımızca hazırlanarak 20.01.2024 tarihli ve 32435 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmıştır.
Yapılan düzenleme ile Ulusal mevzuatımızdaki EEE’lerde kullanımı kısıtlanan maddelerden muaf tutulan uygulamalara ilişkin usul ve esasların Bakanlığımız tarafından belirlenmesi amaçlanmıştır.
20.01.2024 tarihli ve 32435 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Kısıtlanmasına İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik metnine ulaşmak için tıklayınız.
Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Kısıtlanmasına İlişkin Yönetmelik’e (konsolide metin) ulaşmak için tıklayınız.
Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Kısıtlanmasına İlişkin Yönetmeliğin 6 ncı maddesinin birinci fıkrasındaki (RG-20/1/2024-32435) hüküm gereğince; elektrikli ve elektronik eşyalarda kullanımı kısıtlanan maddelerden muaf tutulan uygulamalara ilişkin muafiyet ile birlikte muafiyetin uygulama kapsamı ve sürelerine yönelik usul ve esaslar “Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Kısıtlanmasından Muaf Tutulan Uygulamalara İlişkin Genelge” ile belirlenmiştir.
2024/3 sayılı “Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Bazı Zararlı Maddelerin Kullanımının Kısıtlanmasından Muaf Tutulan Uygulamalara İlişkin Genelge”ye ulaşmak için tıklayınız.
Elektrikli ve Elektronik Eşyalarda Zararlı Maddelerin Kısıtlamalarındaki Son Değişikliklerin Önemi
Elektrikli ve elektronik eşyalarda kullanılan bazı zararlı maddelerin kısıtlanması, hem çevre hem de insan sağlığı açısından büyük önem taşımaktadır. 2024 yılında yapılan mevzuat güncellemeleri, bu alanda Türkiye’nin adımlarını daha da ileriye taşıyarak, sürdürülebilir bir gelecek için önemli bir dönüm noktası oluşturmuştur. Bu yazımızda, bu kısıtlamaların nedenleri, getirilen yenilikler ve bu değişikliklerin çevreye, sanayiye ve tüketicilere etkilerini detaylıca inceleyeceğiz.
Zararlı Maddelerin Kullanımının Kısıtlanmasına İlişkin Mevcut Yönetmelikler
Yönetmelik, ilk olarak 26/12/2022 tarih ve 32055 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmişti. Bu yönetmelik, atık elektrikli ve elektronik eşyaların çevreye zarar vermeden geri kazanımını ve bertarafını, aynı zamanda insan sağlığının korunmasını amaçlamaktadır. Elektrikli ve elektronik eşyalarda tehlikeli maddelerin kullanımını sınırlayan bu yönetmelik, çevresel sürdürülebilirlik anlayışının bir parçası olarak görülmektedir.
2024 Yönetmelik Değişikliklerinin Detayları
20 Ocak 2024’te yayımlanan ve 32435 sayılı Resmi Gazete’de yer alan yeni düzenleme, özellikle Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi’nin değişikliklerine paralel olarak gerçekleştirilmiştir. Bu değişikliklerle, ulusal mevzuatımızdaki elektrikli ve elektronik eşyaların (EEE) üretiminde kullanılan maddelerden bazılarına yönelik kısıtlamalar güncellenmiş ve bazı uygulamalara muafiyetler getirilmiştir. Bu düzenleme ile amaçlanan, muaf tutulan uygulamalara ilişkin usul ve esasların daha açık ve net bir şekilde belirlenmesidir.
Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi Değişiklikleri ve Etkileri
2011/65/AB sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konsey Direktifi, elektrikli ve elektronik eşyalarda kullanılan zararlı maddelerin kısıtlanmasına yönelik temel bir yasal çerçeve sunar. 2024 yönetmelik değişiklikleri, bu direktifin Ek-3 ve Ek-4’ünde yapılan değişiklikleri yansıtmaktadır. Bu değişiklikler, Türkiye’nin uluslararası standartlara uyumunu sağlamak ve elektronik atıkların çevresel etkisini azaltmak için atılan önemli adımlardır.
Ulusal Mevzuattaki Yeni Uygulamalar ve Muafiyetler
Yeni düzenlemeler, elektronik eşyaların üretiminde kullanılan zararlı maddelerin kısıtlanmasına ilişkin detayları ve muafiyetleri içermektedir. Bu muafiyetler, belirli uygulamalar ve endüstriyel süreçler için geçerli olup, üreticilerin uyum sağlamasına yardımcı olacaktır. Bu düzenlemelerle, elektronik eşyalarda kullanılan maddelerin insan sağlığı ve çevre üzerindeki olumsuz etkilerinin azaltılması hedeflenmektedir.
Çevre ve İnsan Sağlığına Etkileri
Elektrikli ve elektronik eşyalarda zararlı maddelerin kullanımının kısıtlanması, çevre kirliliğinin azaltılmasında ve insan sağlığının korunmasında önemli bir rol oynar. Özellikle elektronik atıkların doğru şekilde işlenmemesi durumunda, bu maddeler ciddi çevresel ve sağlık sorunlarına neden olabilir. Yeni yönetmelikle getirilen kısıtlamalar, bu tehlikeleri azaltmayı amaçlamakta ve daha sürdürülebilir bir gelecek için adımlar atmaktadır.
Elektronik Atık Yönetimi ve Geri Dönüşüm Politikaları
Elektronik atıkların yönetimi ve geri dönüşümü, çevresel sürdürülebilirliği sağlamak için kritik öneme sahiptir. Yeni yönetmelik değişiklikleri, elektronik atıkların daha etkin bir şekilde toplanmasını, işlenmesini ve geri dönüştürülmesini teşvik ediyor. Bu süreç, zararlı maddelerin çevreye salınımını önleyerek, atıkların değerlendirilmesini ve yeniden kullanımını kolaylaştırmayı amaçlamaktadır. Böylece, elektronik atıkların çevreye olan etkileri azaltılırken, kaynakların daha verimli kullanımı sağlanmaktadır.
Sanayi ve Üreticilere Yansımaları
Yönetmelik değişiklikleri, elektronik eşya üreticileri için yeni standartlar ve gereklilikler getiriyor. Bu değişiklikler, üreticileri daha çevre dostu malzemeler kullanmaya ve üretim süreçlerini gözden geçirmeye teşvik ediyor. Bu durum, üreticilerin rekabet gücünü artırırken, aynı zamanda çevresel etkilerini de azaltmalarını sağlıyor. Yenilenen yönetmelik, üreticilerin inovasyona ve sürdürülebilir üretim yöntemlerine yatırım yapmalarını destekleyerek, uzun vadede sektörün gelişimine katkıda bulunuyor.
Tüketicilere Yönelik Bilgilendirme ve Farkındalık
Yönetmelik değişiklikleri, tüketicilerin elektronik ürünleri bilinçli bir şekilde seçmelerine yardımcı oluyor. Bu değişiklikler sayesinde tüketiciler, elektronik eşyaların çevresel etkileri hakkında daha fazla bilgi sahibi oluyor ve bu bilgiyi satın alma kararlarında kullanabiliyor. Ayrıca, tüketicilerin elektronik atıkların doğru şekilde bertaraf edilmesi konusunda daha fazla bilinçlenmeleri ve katılım göstermeleri teşvik ediliyor. Bu durum, çevre bilincinin artmasına ve sürdürülebilir tüketim alışkanlıklarının gelişmesine katkı sağlıyor.
Uluslararası Boyut ve Karşılaştırmalar
Elektrikli ve elektronik eşyaların üretiminde zararlı maddelerin kullanımının kısıtlanması, sadece Türkiye’de değil, dünya genelinde de önemli bir meseledir. Avrupa Birliği ve diğer uluslararası kuruluşlar tarafından benimsenen standartlar, bu alandaki düzenlemelerin temelini oluşturur. Türkiye’nin mevzuatındaki son güncellemeler, uluslararası normlara daha yakın bir uyum sağlayarak, global çevre koruma çabalarına katkıda bulunmaktadır. Bu adımlar, Türkiye’nin çevre politikalarında uluslararası iş birliğini ve liderliğini pekiştirmektedir.
Yönetmelik Değişikliklerinin Geleceği
Bu yönetmelik değişiklikleri, elektronik atıkların yönetiminde önemli bir ilerleme olarak görülmekte ve gelecekte daha fazla iyileştirmelerin yolunu açmaktadır. Sektördeki teknolojik ilerlemeler ve yenilikçi çözümler, zararlı maddelerin kullanımının daha da azaltılmasını ve elektronik atıkların etkin bir şekilde yönetilmesini sağlayabilir. Ayrıca, bu değişikliklerin uzun vadede Türkiye’nin çevre koruma hedeflerine ulaşmasında önemli bir rol oynaması beklenmektedir.
Sonuç ve Değerlendirme
Elektrikli ve elektronik eşyalarda zararlı maddelerin kullanımının kısıtlanmasına yönelik mevzuat değişiklikleri, hem çevresel hem de sağlık açısından büyük önem taşımaktadır. Bu değişiklikler, Türkiye’nin sürdürülebilir kalkınma hedeflerine ulaşmasında ve uluslararası çevre standartlarına uyum sağlamasında kritik bir adımı temsil etmektedir. Bu gelişmeler, gelecek nesiller için daha sağlıklı ve sürdürülebilir bir çevre bırakma yolunda atılmış önemli adımlardır.